Westlandse
Bedevaarten
Steun ons

De bedevaartcultus van de heilige Adriaan in Naaldwijk

Geplaatst op: 01 september 2016

H. Adriaan – eind 14e eeuw - 16e eeuw

De verering van Adriaan te Naaldwijk vond mogelijk al plaats in en om een ouder, houten kerkgebouw dat op de plek stond waar in het begin van de 14e eeuw een nieuwe kerk werd gebouwd. De Adrianuskerk wordt voor het eerst genoemd in een oorkonde uit het begin van de 13e eeuw. Ook in het testament van Hendrik I van Naaldwijk (1285-1305) worden de kerk van Naaldwijk, het hoofdaltaar en een altaar ter ere van O.L. Vrouw vermeld. Met de oprichting van het Adrianuskapittel in 1307 werd de oude parochiekerk verheven tot een kapittelkerk. In 1472 brandde de Adrianuskerk nagenoeg geheel uit. Tijdens de reformatie werd de herbouwde kerk enkele malen geplunderd.
De laatste katholieke mis in de oude Adrianuskerk werd op 20 juli 1572 gevierd. Enkele maanden later, tussen 18 oktober en 2 november 1572, werd de kerk overgedragen aan de protestanten.
In 1790 werd de nieuwe r.k. parochiekerk, eveneens gewijd aan Adriaan, plechtig geconsacreerd. In 1868 werd deze vervangen door een nieuwe neogotische Adrianuskerk. Vanwege bouwkundige gebreken, werd in 1931 wederom een nieuwe Adrianuskerk (architect Jos. Margry uit Rotterdam) gebouwd.

De huidige Adrianuskerk aan de Molenstraat bezit nog een eikenhouten beeld van Adriaan. Het beeld dateert van circa 1850 en is afkomstig uit Antwerpen. Adriaan wordt traditioneel afgebeeld als Romeinse soldaat in krijgstuniek met een palmtak in de hand en een aambeeld aan de voeten. Het beeld stond in het oude kerkgebouw aan de Dijkweg boven op de luifel van de preekstoel. Tot aan de renovatie in 1971 van de huidige kerk stond het beeld voor in de kerk, tegenover de doopkapel. In hetzelfde jaar werd het ingrijpend gerestaureerd: lans en rechterhand werden vervangen, een later toegevoegde hamer werd verwijderd en het beeld werd opnieuw geschilderd.

Enkele bijzondere bedevaarten naar Naaldwijk zijn bekend gebleven. Na een militaire overwinning op de Friezen bij Staveren in 1398 bezocht Willem van Oostervant, zoon van graaf Albrecht, achtereenvolgens de heiligdommen van St. Jeroen in Noordwijk, O.L. Vrouw te 's-Gravenzande en St. Adriaan in Naaldwijk.
Een pelgrimage naar Adriaan in Naaldwijk wordt ook vermeld in het jaar 1468/1469. In dat jaar ging de abdis van het cisterciënzerinnenklooster Leeuwenhorst te Noordwijkerhout (uit angst voor een dreigende epidemie) met drie medezusters ter bedevaart naar  's-Gravenzande, de St. Joriskerk te De Lier en de Adrianuskerk in Naaldwijk.
De plechtige ommegang op 8 september, het feest van Adriaan, werd in de 16e eeuw verzorgd door het gilde van St. Adriaan. Dit gilde wordt vermeld in een oorkonde van 23 augustus 1536.

Sinds 1976 reikt de parochie de zilveren St. Adrianuspenning uit voor speciale verdiensten. Op de voorkant staat Adriaan, de achterkant draagt de tekst: 'De ijver voor uw huis heeft mij verteerd' (Psalm 69,10). De penning werd vervaardigd door de Koninklijke Begeer te Voorschoten.



<< Terug naar het nieuwsoverzicht