Drie keer per dag naar de kerk

Westlandse jongeren weeklang in Frans 'klooster'

Begin juli bracht een groep jongeren uit Naaldwijk en omgeving een week door in Taizé. Deze reis werd georganiseerd door de rooms-katholieke parochiefederatie Sint Franciscus tussen duin en tuin en de Protestantse gemeente te Naaldwijk. Bijna een jaar geleden maakten diaken Ronald Dits en ds. Irene van der Meulen de eerste plannen, en op 7 juli was het zover en vertrokken 14 Westlandse jongeren per bus naar Taizé, een piepklein gehucht in de heuvels van Bourgondië. Voor de meesten van hen was dit het eerste bezoek aan dit Franse klooster.
 Het woord klooster is echter misleidend. “Bij een klooster denk ik aan een middeleeuws gebouw”, zegt Esther (28), “terwijl Taizé meer iets festivalachtigs is, een plek waar je rust en regelmaat vindt en tijd om stil te staan bij het geloof en bij jezelf.” Ook Lisette (26) vindt het wel iets van een festival hebben dankzij de massaliteit, de gemoedelijkheid en de vele tenten. “Maar een festival associeer ik niet met rust, terwijl rust in Taizé juist de boventoon voert.” Die rust was voor Arjan (21) één van de redenen om mee te gaan met deze reis: “De verhalen die ik over Taizé hoorden spraken me erg aan. Zelf wilde ik vooral tot rust komen.” Heeft hij die rust ook gevonden? “Ja zeker, maar méér dan dat. Ik heb ook dingen gevonden die ik niet zocht. Vriendschappen. En de voldoening van een eenvoudig leven: minder consumeren en tevreden zijn met wat je hebt.”
 Die rust bleek meteen bij aankomst gevoeld te worden, ondanks het feit dat de groep ’s avonds laat in de stromende regen arriveerde en haar tenten nog moest opzetten. “Dit is even wennen”, dacht Esther, maar tegelijkertijd ervoer ze een rustige sfeer die haar vertrouwen gaf in de week die voor haar lag.  Arjan noemt de aankomst “heel chaotisch en tegelijk heel georganiseerd”. Maar hoewel de rust hen beiden aantrok, kent Taizé een vol programma: de dag begint met een kerkdienst, gevolgd door het ontbijt. Daarna krijgen de jongeren, verdeeld in leeftijdsgroepen, Bijbelstudie van één van de broeders. Later op de dag komen ze samen in kleine groepjes van ongeveer tien personen uit verschillende landen, om met elkaar door te praten over een Bijbeltekst. Ook ’s middags en ’s avonds is er een kerkdienst, en dan rest er nog de corveetaak die vrijwel iedereen krijgt, van afwassen tot wc’s schoonmaken, van liedboekjes uitdelen in de kerk tot bardienst in het café. Want ja, een (openlucht)café is er ook, om ’s avonds elkaar te ontmoeten in een gezellige sfeer. Voor de muziek zorgen de jongeren zelf, met gitaar en zang. Een vol programma, maar door de strakke regelmaat – elke dag kent in Taizé exact hetzelfde ritme – werd het door de jongeren toch als rustgevend ervaren.
 Die rust is, behalve aan de regelmaat, grotendeels toe te schrijven aan de gebedsvieringen.
In Nederland lopen de kerken, evenals in de meeste andere westerse landen, in rap tempo leeg. Zeker onder jongeren is de ontkerkelijking groot. Waarom gaan jongeren in Taizé met plezier driemaal per dag naar de kerk, en willen ze er zelfs honderden of duizenden kilometers voor reizen? Arjan en Esther noemen beiden de mogelijkheid om tot jezelf te komen. Arjan: “In de kerken hier is er vooral eenrichtingsverkeer, van de dominee naar de mensen toe. In Taizé is er meer gelegenheid om met jezelf bezig te zijn, en met de mensen om je heen.” De vieringen in Taizé kennen geen voorganger. De broeders, in het midden van de kerk gezeten in hun witte pijen, zetten de liederen in. “Het zingen vond ik zo bijzonder. Heel simpele liederen die als mantra’s eindeloos herhaald worden. Dat zoveel mensen samen zongen, in verschillende talen en meerstemmig, kon me ontroeren.”, aldus Lisette. De muziek wordt afgewisseld met korte (bijbel)teksten en een stilte van tien minuten. Iedereen (gedurende deze week ongeveer drieduizend mensen) zit op de grond om de broeders heen. “De stilte en rust gaven me de mogelijkheid om na te denken over dingen waar je in het gewone dagelijkse leven vaak niet aan toekomt. Onder meer over wat geloven voor mij betekent”, legt Esther uit. “Gedurende de week kwamen voor mij allerlei dingen samen. De Bijbelstudies, de gesprekken, de liederen… steeds weer werd ik bevestigd in mijn geloof. Samen te vatten als: daar waar liefde is, dáár is God. Ik merkte steeds sterker dat dít mijn geloof is, dat ik me hier goed bij voel.”
 Naast de gebedsvieringen hebben de onderlinge ontmoetingen en internationale contacten indruk gemaakt. Ondanks de taalbarrière die soms lastig was, ontstonden er diepe gesprekken en nieuwe vriendschappen. “Iedereen doet zijn best om elkaar te begrijpen, men is oprecht geïnteresseerd in je”, aldus Arjan. Het is de combinatie van al die verschillende dingen – de rust, de sfeer, de muziek, de contacten – die de week voor Lisette tot een “heel positieve ervaring” maakten. Op de vraag of ze nogmaals naar Taizé zou willen, antwoordt zij zonder twijfel “ja!”. Arjan: “Taizé heeft me nieuwe energie gegeven om dingen te doen waar ik vóór Taizé geen energie voor had.”

Wat is Taizé?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog begint de Zwitser Roger Schutz in het Franse dorpje Taizé met de opvang van joodse vluchtelingen. Na de oorlog ontstaat er rondom hem een christelijke leefgemeenschap van mannen uit verschillende landen en kerken. Enkele jaren later vormen zij,  door hun belofte van celibaat, gemeenschapsleven en grote eenvoud, een kloostergemeenschap. In de loop der jaren groeit de gemeenschap, momenteel leven er ongeveer 100 broeders in Taizé, enkele broeders leven in ontwikkelingslanden. In de loop van de jaren komen er steeds meer jongeren naar Taizé, uit alle continenten en landen en met verschillende achtergronden: rooms-katholiek, protestants, oosters-orthodox, maar ook niet-kerkelijk of ongelovig. Ze komen er voor een week van bezinning en ontmoeting. Tegenwoordig komen er in het hoogseizoen wekelijks zo’n 3000 tot 5000 jongeren.