Waarom Maria-Lichtmis eigenlijk geen Mariafeest is

Maria-Lichtmis heet het feest dat de Kerk op 2 februari viert. De naam is een beetje verwarrend, want het is eigenlijk geen Mariafeest. Het pasgeboren kerstkind is de echte hoofdpersoon. Maria-Lichtmis wordt gevierd op de 40e dag na Kerstmis. Volgens de joodse traditie was dat het moment om een eerstgeboren zoon voor God te brengen in de tempel. De officiële naam van het feest luidt ook ‘Opdracht van de Heer’.

Waarom dan die verwarring met Maria? Dat heeft te maken met een andere traditie op dezelfde dag. Volgens dezelfde joodse wet was het gebruik dat een vrouw 40 dagen na de bevalling van een zoon naar de tempel ging voor een reinigingsritueel. Het woord reiniging klinkt in moderne oren misschien wat vreemd, maar betekende dat een vrouw na een bevalling een rustperiode van 40 dagen werd gegund. Eigenlijk heel modern dus. Maria-Lichtmis is de afsluiting van dat ‘zwangerschapsverlof’ van Maria.

Daarom was deze dag in het verleden ook de officiële afsluiting van de kersttijd. Dat verklaart tevens waar de naam Lichtmis vandaan komt. Als Jozef en Maria op de 40e dag met hun pasgeboren zoon naar de tempel gaan, ontmoeten ze daar de oude Simeon, die in het kind de Messias herkent en hem “een Licht” noemt “dat voor de heidenen straalt” (Lucas 2, 32). Daaruit ontstond in de eerste eeuwen de traditie om op deze dag een lichtprocessie te houden. In de Middeleeuwen kwam daar het gebruik bij om met Maria-Lichtmis ook kaarsen te zegenen, die dan weer een dag later gebruikt kunnen worden voor de Blasiuszegen van 3 februari.